O siódmym tomie Harry’ego Pottera wiemy już praktycznie wszystko, co powinniśmy wiedzieć, nim książka trafi do sprzedaży. Znamy bowiem tytuł, datę premiery… no i okładki. Tak jest, właśnie okładki HP7 stanowiły ostatni nieznany element układanki, która pozwoli nam snuć kolejne teorie i przypuszczenia – aż do momentu premiery.

Teraz, gdy je poznaliśmy, mamy podstawy, by doszukiwać się ukrytych znaczeń, symboli, trafnie dobranych kolorów… Zapraszam więc do prześledzenia szczegółowej analizy i interpretacji okładek siódmego tomu Harry'ego Pottera.

Jak to było z ‘Księciem’

Mało kto pamięta zapewne, jak pod koniec 2004 roku opublikowaliśmy w HP News interpretację okładek szóstego tomu, zaraz po tym, jak zostały ujawnione. Dziś odszukałem, gdzieś głęboko w archiwach, ów tekst i przejrzałem raz jeszcze. Co się okazało? Wówczas, próbując odczytać pewne znaki, udało się przewidzieć niektóre wydarzenia z szóstego tomu!

Może to właśnie z tym ogniem walczą Harry i dyrektor? Widać, że musi to być coś groźnego i poważnego – popatrzcie na minę Dumbledore’a. Zazwyczaj jest spokojny, ale tu wygląda, jakby tracił nad sobą panowanie.

Tak się stało w istocie. Dumbledore i Harry odbyli niebezpieczną podróż, podczas której dyrektor Hogwartu nie był takim, jakiego znaliśmy. Ogień, przedstawiony na brytyjskiej okładce, symbolizował trudności i przeszkody, z jakimi obydwaj musieli się zmierzyć – co ostatecznie doprowadziło do śmierci Albusa.

Jeszcze jedna uwaga do ostatniej okładki: co przypomina Wam w ogóle ta książka, nie zwracając uwagi na tytuł? To jasne – dziennik Toma Riddle’a! W filmie wyglądał niemal identycznie. Pamiętajmy o jakimś związku drugiego tomu z szóstym… czyżby tym wydarzeniem, jakie miało łączyć obie części cyklu, miało okazać się znalezienie i zniszczenie dziennika Riddle’a?

Ależ strzał! Co prawda dość przypadkowy, ale trafiony. W szóstym tomie temat dziennika Riddle’a powraca. Dowiadujemy się, iż był on horkruksem, którego Harry z dziecinną łatwością zniszczył, choć nawet o tym nie wiedział. Właśnie to zdarzenie łączyło drugi i szósty tom.

Na okładce numer 1 zdecydowanie panuje zieleń. A jaka jest symbolika tej barwy? Zieleń to życie wieczne, nadzieja, kwitnięcie… a także kolor nieco tajemniczy. Jaka to nadzieja miałaby napełnić Harry’ego na szóstym roku? Może zrobi postępy w nauce… albo ponownie się zakocha? Naprawdę trudno powiedzieć…

Czy Harry zrobił postępy w nauce? Może niekoniecznie, natomiast nikt nie zaprzeczy, że znów się zakochał. I to tym razem całkiem poważnie… zresztą nie tylko on jeden.

Okładka 3 – dominują ciemne barwy, szczególnie czarna. A co ona oznacza? Piekło, mrok, strach. Same niedobre rzeczy… Możemy sądzić więc, że będzie to powieść dość mroczna. Może momentami nieco przypominać „Czarę Ognia”.

To akurat nietrudno było przewidzieć. Cała powieść przepełniona była tajemniczą atmosferą, zaś wydarzenia z końcówki naprawdę mogły wywołać dreszcze. No i ten szok, jakim stała się śmierć Dumbledore’a…

Chyba nikt nie zaprzeczy już teraz, że z okładek można odczytać całkiem sporą część treści.

Harry w centrum

Nie oznacza to, rzecz jasna, że okładka powinna mówić nam wprost, co znajdziemy wewnątrz powieści. Wręcz przeciwnie – dobra okładka w kluczowych kwestiach powinna zmylić czytelnika, uśpić jego czujność, aby został później zaskoczony. Po przykłady nie musimy daleko sięgać. Gdy ujawniono amerykańską (czyli również polską) okładkę szóstego tomu, wszyscy byliśmy przekonani, iż dziwna misa, nad którą pochylają się Dumbledore i Harry, to myślodsiewnia. Tymczasem okazało się, iż tak naprawdę chodziło o miejsce ukrycia horkruksa w jaskini.

A teraz przejdźmy już do zgłębiania tajemnic okładek HP7. Dla tych, którzy jeszcze ich nie widzieli lub chcieliby je teraz mieć przed oczyma, podaję linki:

-> Okładka amerykańska
-> Okładka brytyjska
-> Okładka brytyjska dla dorosłych

Tym razem z okładki amerykańskiej (jej autorką jest, jak zawsze, Mary GrandPre) trudno w zasadzie odczytać… cokolwiek. Na pierwszym planie widzimy bowiem tylko Harry’ego i nic więcej. To już zresztą tradycja, iż główny bohater stoi w centrum okładki – tak było również w przypadku ‘Czary Ognia’ i ‘Zakonu Feniksa’. Niemniej jednak, cała scena wydaje się dość statyczna i nużąca. Niebo nad głową Pottera mieni się gorącymi barwami, niczym podczas romantycznego zachodu słońca. Trochę nie pasuje to do koncepcji mrożącej krew w żyłach powieści, w której zginąć mają całe szeregi ludzi.

Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, iż Harry siedzi na miotle i… próbuje złapać znicza. Ale to niemożliwe! Przecież w siódmej części quidditcha zabraknie, Rowling potwierdziła to już oficjalnie. Gdy się przyjrzeć bliżej, żadnej miotły w ogóle nie widzimy. Bohater po prostu stoi w miejscu, utkwiwszy wzrok w jednym punkcie i wyciągając rękę, jak gdyby próbował czegoś dosięgnąć. Czy symbolizuje to poszukiwanie horkruksów? Może tylko jednego jedynego horkruksa… wielokrotnie powtarzałem już, że tak naprawdę może być ich do odnalezienia mniej, niż nam się wydaje.

Na twarzy bohatera maluje się swego rodzaju powaga. Trudno się dziwić – wszak sprawa, w jakiej działa, jest najwyższego znaczenia. W tle widać budynek, a raczej mur postawiony na planie koła – gdy dołożyć do tego jeszcze tył okładki, budynek wyraźnie przypomina… rzymskie Koloseum. Co jednak Harry robi wewnątrz tej dziwnej budowli?... Nie wiem jak Wam, ale cała sytuacja ewidentnie przypomina mi okładkę pierwszego tomu. Te same barwy, bohater wyciągający rękę, by coś schwytać… i co więcej, wydaje się, iż na obydwu okładkach występuje również jedna i ta sama budowla (zwróćcie uwagę na charakterystyczne łuki i kolumny).

Spokój i teatr

W ogóle zadziwiła mnie radość bijąca z tej okładki, a także panujący na niej ład i spokój. Przecież w siódmym tomie miały toczyć się straszne wydarzenia, walki, panować miał wszechobecny chaos i niepokój… Spodziewałem się różnych odcieni ciemnych kolorów: czerni, szarości, ciemnej zieleni, grafitu. Tymczasem mamy do czynienia z kolorami: żółtym (symbolizuje w naszej kulturze radość, mądrość, miłość, wrażliwość) i pomarańczowym (optymizm, brak ograniczeń, tolerancja). Same pozytywne wartości! Czyżby miało to oznaczać, że jednak dobro zwycięży zło?...

Jednak tył okładki nie jest już tak radosny. Skryta pod ciemnym płaszczem postać (ewidentnie jest nią Lord Voldemort) zdaje się przypominać, że mimo wszystko, gdzieś wokoło kryje się niebezpieczeństwo. Czy dopadnie Harry’ego, gdy ten, niesiony euforią, będzie już o krok od sukcesu? Czy czarny charakter zmąci radość i optymizm, z jakimi zapewne spotkamy się w HP7?

Interesujące wydały mi się też zasłony po obydwu stronach okładki. Wyglądają jak kurtyna, która w każdej chwili może zasłonić scenę. To nakazuje z kolei myśleć o dwóch przedstawionych postaciach jako o aktorach – pojawia się zatem wałkowany wielokrotnie w gimnazjach i liceach motyw świata jako teatru. Powracamy do koncepcji tajemniczej budowli i jej porównania z Koloseum, które przecież było swego rodzaju teatrem – toczyły się na nim widowiska, na trybunach zasiadała publiczność. Motyw teatru świata zakłada, iż każdy odgrywa jakąś narzuconą mu z góry rolę, choć może ją urozmaicać i w pewien sposób na nią wpływać… czy zatem los Harry’ego i Voldemorta zapisany jest już gdzieś (poza słynną przepowiednią), czy muszą poddać się przeznaczeniu? A może są zwykłymi marionetkami, którymi ktoś bezlitośnie manewruje. Snape?... To już chyba jednak zbędna nadinterpretacja.

Kontrast

Tyle o okładce amerykańskiej (przypominam, że w Polsce będzie wyglądała identycznie – poza, oczywiście, napisami w innym języku i innych kolorach). Znacząco różni się od niej ta druga, z wydawnictwa Bloomsbury. Takiego kontrastu pomiędzy okładkami z USA i z Anglii chyba jeszcze nie widzieliśmy. O ile na pierwszej z nich panowała powaga, spokój, radosne barwy i umiarkowanie, to na drugiej trudno doszukać się choćby jednej z tych cech. Widzimy same przeciwieństwa.

Brak na niej wolnej przestrzeni, a w dodatku panuje totalny chaos. Harry nie jest już sam, towarzyszą mu Hermiona oraz Ron. Na twarzach bohaterów maluje się przerażenie, panika. Najwyraźniej dzieje się coś złego, zmuszeni są do natychmiastowej ucieczki. O ile bowiem o amerykańskiej okładce mówiliśmy, że jest statyczna, to angielska wręcz przeciwnie – scena na niej przedstawiona pełna jest akcji, dynamiki i gwałtowności. Możemy z tego wnioskować, iż w powieści występują nagłe zwroty akcji, a także jej spowolnienia – innymi słowy, znaczące zmiany tempa.

Przed czym jednak bohaterowie mogą się ratować? Na pierwszy rzut oka wydaje się, iż… przed monetami, latającymi w powietrzu. Przypomina to trochę „złoty deszcz” w wykonaniu leprokonusów podczas finału Mistrzostw Świata w quidditchu. W dolnej części widzimy jednak i inne bogactwa: kolejnoty, kielichy, złoto… Co to może oznaczać? Czyżby bohaterowie dotarli do jakiegoś skarbca, szukając tam horkruksów? Mam jednak nieco inną teorię – jest to bank Gringotta.

Zwróćcie uwagę, w jaki sposób dostają się bohaterowie do wnętrza pomieszczenia ze skarbami. Wygląda to tak, jak gdyby z największym trudem wskakiwali do niego przez stary otwór w murze. Trudno wykluczyć, że jest to jedna z krypt banku. Pytanie tylko, jak trójka nastolatków mogłaby sama się tam dostać – tym bardziej, że dostęp do poszczególnych krypt mają tylko gobliny?...

Niebezpieczeństwo na każdym kroku

Nawet jeśli okładka nie przedstawia sceny z banku Gringotta, to obrazuje, jak niebezpieczna będzie ekspedycja trójki przyjaciół. Mówi o tym już sam fakt, iż muszą z przerażeniem w oczach ratować własne życie, nie oglądając się za siebie. Co więcej, Ron trzyma w dłoni miecz – oznacza to, że zwalczyć będą musieli po drodze niejedną przeszkodę, może nawet niejedno życie, aby dotrzeć do celu.

EDIT: Miecza nie trzyma Ron, tylko stworzenie (skrzat? goblin?) wiszące Harry'emu na plecach, co słusznie zauważyliście w komentarzach. Mój błąd, dzięki za sprostowanie. Postać jest słabo widoczna, przez co trudno odgadnąć, kim właściwie jest. Jak dla mnie, to raczej skrzat - tylko czy Harry i spółka decydowaliby się brać ze sobą np. Zgredka? W czym niby mógłby im pomóc w tak trudnej ekspedycji?

Z kolei teoria z goblinem potwierdzałaby przypuszczenia dotyczące banku Gringotta. Jeśli tak, to ów goblin na okładce raczej nie ma przyjaznych zamiarów - trudno sobie wyobrazić, aby z własnej woli chciał pomagać trójce młodocianych włamywaczy. Może Harry, Hermiona i Ron uciekają właśnie przed stadem goblinów, z których jeden dognał ich i usiłuje zadać śmiertelny cios? Wyjaśniałoby to panikę, jaka ogarnia trójką przyjaciół.

Największy paradoks brytyjskiej okładki stanowi jednak fakt, iż bohaterowie panikują, choć nie widzimy niczego, co mogłoby ich strach powodować. Ba, teoretycznie powinni się cieszyć, skoro mają przed sobą niezliczone bogactwa i skarby! Ów brak logicznego związku między przyczyną i skutkiem tworzy wrażenie groteski, charakterystyczne zresztą dla okładek Harry’ego Pottera w wydawnictwie Bloomsbury. Zupełnie inaczej niż w przypadku amerykańskiej okładki HP7, która nie dawała żadnego powodu do śmiechu – panował na niej niezmącony spokój i powaga.

Warto na koniec przypomnieć, że równie gwałtowna scena przedstawiona została na brytyjskiej okładce HP6. Wówczas Harry i Dumbledore otoczeni byli kłębami gorących płomieni, przed którymi bronili się zaciekle. Cóż, możemy być przynajmniej pewni, iż akcji w siódmym tomie nie zabraknie.


Co to więcej pisać? Ach, zapomniałbym przecież o trzeciej okładce – tej z wersji dla dorosłych. Lecz na niej akurat trudno doszukać się jakichś odkrywczych znaków. Traydycjnie utrzymana jest w ciemnej, mrocznej tonacji i przedstawia tylko jeden, pozornie nieistotny przedmiot – medalion, opatrzony literą „S”. Chyba nie muszę nikomu tłumaczyć, co to za obiekt. Dowodzi to, że poszukiwanie horkruksów będzie motywem przewodnim w siódmym tomie.

Okładki, jak zastrzegłem we wstępie, treści nam nie zdradzą. Ale nakreślają pewien szkic, pewien zarys możliwych wydarzeń. No i, rzecz jasna, wzbudzają ciekawość. Już za trzy i pół miesiąca ci z nas, którzy znają angielski, będą mogli kupić siódmy tom HP, spojrzeć na okładkę z przerażoną trójką przyjaciół, a następnie zagłębić się w lekturze i sprawdzić, co też takiego strasznego spotka Harry’ego, Hermionę i Rona. Z kolei ci, którzy wolą poczekać na polską wersję językową, za jakieś dziewięć, może dziesięć miesięcy nabędą książkę z poważnym, skupionym Harrym na okładce. I też zaczną czytać, aby dowiedzieć się, skąd ta dziwna powaga się bierze.

Zapraszam Was do wyrażania Waszych opinii i przemyśleń w komentarzach.

Autor: Lipa | 2007-04-04 20:06:01